Գերմանիայում հայկական եկեղեցի

Հայ Առաքելական Եկեղեցու Գերմանիայի թեմը հիմնադրվել է 1991 թվականին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի Վաշքեն Ա-ի կոնդակով։ Այն Հայ առաքելական եկեղեցու մաս է կազմում և գտնվում է Սուրբ Էջմիածնի Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսության ենթակայության տակ։

Պատմական ակնարկ

1930-ականներին Գերմանիայում ապրում էր մոտ 700 հայ։ Գրիգոր վարդապետ Շահլամյանը, ով Գերմանիա է եկել 1922 թվականին որպես աստվածաբանության ուսանող, առաջին հայ հոգեւորականն է, ով 20-րդ դարում Գերմանիայում հովվական աշխատանք է սկսել։ Ուսումն ավարտելուց հետո 1926-1945 թվականներին Բեռլինից, ապա Շտուտգարտից մինչև իր մահը՝ 1952 թվականի փետրվարի 21-ը, խնամել է տեղի հայերին։ 1945-1948 թվականներին մեկ այլ հայ հոգեւորական՝ Վահան վարդապետ Ասկարյանը, նույնպես ծառայել է որպես ծխական քահանա Շտուտգարտում և Էսլինգենում։ Վարդապետ Շահլամեանի մահէն ետք, հայութիւնը մնաց առանց մնայուն ծխական քահանայի մինչեւ 1965 թուականը։ Այդուհանդերձ, դրանք եկեղեցական կազմակերպված էին Փարիզում հիմնված Արևմտյան Եվրոպայի պատրիարքական պատվիրակի իրավասության ներքո, որը ժամանակ առ ժամանակ հայերի խնդրանքով Փարիզից հայ հոգևորական էր ուղարկում Գերմանիա։

1965-ին Գերմանիոյ Հայոց թեմի ապագա առաջնորդ Գարեգին արքեպիսկոպոս Պեքճեանը, որ այն ժամանակ դեռ վարդապետ էր, աշակերտութեան ատեն Գերմանիա է գալիս, ուր մնում է մինչեւ 1972 թ. Այս ընթացքում Արևմտյան Եվրոպայի պատրիարքական պատվիրակի թույլտվությամբ և տեղի հայության խնդրանքով պատարագ մատուցեց Քյոլնում, Շտուտգարտում, Համբուրգում, Ֆրանկֆուրտում և Գերմանիայի մի շարք այլ քաղաքներում։ Նրան զուգահեռ, ինչպես նաև դրանից հետո, Վիեննայի վարդապետ Մեսրոպ Գրիգորյանը հաճախ էր այցելում Գերմանիա և եկեղեցական ծառայություններ մատուցում հիմնականում Բեռլինում։ Այս շրջանում հայերը Գերմանիայում սկսեցին ստեղծել իրենց համայնքային կառույցները։ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Ս.Հ. Վասկեն Ի.-ի (1955-1994) հրամանով Գարեգին վարդապետ Ներսիսյանը (այսօր Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս) 1975թ.-ին եկել է Գերմանիա և ստանձնել հայության մեջ հայության հովվական հոգսը մինչև ս. նրա վերադարձը Հայաստան 1978 թ. դաշնային հանրապետություն։ Նրանից հետո Գերմանիա է եկել Հակոբ վարդապետ Քելեջյանը (այսօր արքեպիսկոպոս, Ուրուգվայի հայկական եկեղեցու առաջնորդ), ով 1978-1983 թվականներին հոգացել է տեղի հայ համայնքների մասին։

1980թ. հունվարի 2-ին Վասքեն Ի.-ն պաշտոնական էնցիկլետ է հրապարակել, որով Գերմանիայում գտնվող հայկական ծխերը դրվում են Վիեննայում տեղակայված Կենտրոնական Եվրոպայի (Ավստրիա, Գերմանիա, Սկանդինավյան երկրներ) նոր ուղարկված Պատրիարքական պատվիրակի իրավասության ներքո: Այդ ժամանակվանից ի վեր նաև Վազգեն վարդապետ Թաթոյանը (1980–1984 թթ. հանգուցյալ), Դավիթ եպիսկոպոս Սահակյանը որպես այցելու քահանա (1983–1985 թթ. հանգուցյալ), Հակոբ վարդապետ Գեուկչյանը (1986–1998 թթ. վախճ.), Կոմիտաս վարդապետը (այժմ՝ 1998 թ. Ֆրանսիայում, 1998 թ. ) Գերմանիայում հայերի հովվական աշխատանքը.

1992թ.-ին այն ժամանակվա Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վասկեն Ա-ն Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում հիմնել է պաշտոնական կոնգրեսիա՝ նստավայրը Քյոլնում, որը գլխավորում էր Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանը: Նրա կողքին աշխատել են եւս հինգ հոգեւորականներ։ Բացի թեմից, Գերմանիայում կան նաև այլ միություններ և համայնքներ, որոշ մշակութային (մոտ 20) և կրոնական (մոտ 15): Սրանք վերջիններս ենթակա են Գերմանիայի հայոց թեմին, որը կազմակերպում է նրանց համագործակցությունը։ Մշակվել է թեմական ծրագիր՝ հիմնված Հայոց եկեղեցու կանոնական կանոնակարգի և ժողովրդավարական կառավարման վրա։

Գարեգին արք. Եպիսկոպոս է ձեռնադրվել 2019 թվականի մայիսի 12-ին։

Պատմական ակնարկ

1930-ականներին Գերմանիայում ապրում էր մոտ 700 հայ։ Գրիգոր վարդապետ Շահլամյանը, ով Գերմանիա է եկել 1922 թվականին որպես աստվածաբանության ուսանող, առաջին հայ հոգեւորականն է, ով 20-րդ դարում Գերմանիայում հովվական աշխատանք է սկսել։ Ուսումն ավարտելուց հետո 1926-1945 թվականներին Բեռլինից, ապա Շտուտգարտից մինչև իր մահը՝ 1952 թվականի փետրվարի 21-ը, խնամել է տեղի հայերին։ 1945-1948 թվականներին մեկ այլ հայ հոգեւորական՝ Վահան վարդապետ Ասկարյանը, նույնպես ծառայել է որպես ծխական քահանա Շտուտգարտում և Էսլինգենում։ Վարդապետ Շահլամեանի մահէն ետք, հայութիւնը մնաց առանց մնայուն ծխական քահանայի մինչեւ 1965 թուականը։ Այդուհանդերձ, դրանք եկեղեցական կազմակերպված էին Փարիզում հիմնված Արևմտյան Եվրոպայի պատրիարքական պատվիրակի իրավասության ներքո, որը ժամանակ առ ժամանակ հայերի խնդրանքով Փարիզից հայ հոգևորական էր ուղարկում Գերմանիա։

1965-ին Գերմանիոյ Հայոց թեմի ապագա առաջնորդ Գարեգին արքեպիսկոպոս Պեքճեանը, որ այն ժամանակ դեռ վարդապետ էր, աշակերտութեան ատեն Գերմանիա է գալիս, ուր մնում է մինչեւ 1972 թ. Այս ընթացքում Արևմտյան Եվրոպայի պատրիարքական պատվիրակի թույլտվությամբ և տեղի հայության խնդրանքով պատարագ մատուցեց Քյոլնում, Շտուտգարտում, Համբուրգում, Ֆրանկֆուրտում և Գերմանիայի մի շարք այլ քաղաքներում։ Նրան զուգահեռ, ինչպես նաև դրանից հետո, Վիեննայի վարդապետ Մեսրոպ Գրիգորյանը հաճախ էր այցելում Գերմանիա և եկեղեցական ծառայություններ մատուցում հիմնականում Բեռլինում։ Այս շրջանում հայերը Գերմանիայում սկսեցին ստեղծել իրենց համայնքային կառույցները։ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Ս.Հ. Վասկեն Ի.-ի (1955-1994) հրամանով Գարեգին վարդապետ Ներսիսյանը (այսօր Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս) 1975թ.-ին եկել է Գերմանիա և ստանձնել հայության մեջ հայության հովվական հոգսը մինչև ս. նրա վերադարձը Հայաստան 1978 թ. դաշնային հանրապետություն։ Նրանից հետո Գերմանիա է եկել Հակոբ վարդապետ Քելեջյանը (այսօր արքեպիսկոպոս, Ուրուգվայի հայկական եկեղեցու առաջնորդ), ով 1978-1983 թվականներին հոգացել է տեղի հայ համայնքների մասին։

1980թ. հունվարի 2-ին Վասքեն Ի.-ն պաշտոնական էնցիկլետ է հրապարակել, որով Գերմանիայում գտնվող հայկական ծխերը դրվում են Վիեննայում տեղակայված Կենտրոնական Եվրոպայի (Ավստրիա, Գերմանիա, Սկանդինավյան երկրներ) նոր ուղարկված Պատրիարքական պատվիրակի իրավասության ներքո: Այդ ժամանակվանից ի վեր նաև Վազգեն վարդապետ Թաթոյանը (1980–1984 թթ. հանգուցյալ), Դավիթ եպիսկոպոս Սահակյանը որպես այցելու քահանա (1983–1985 թթ. հանգուցյալ), Հակոբ վարդապետ Գեուկչյանը (1986–1998 թթ. վախճ.), Կոմիտաս վարդապետը (այժմ՝ 1998 թ. Ֆրանսիայում, 1998 թ. ) Գերմանիայում հայերի հովվական աշխատանքը.

1992թ.-ին այն ժամանակվա Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վասկեն Ա-ն Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում հիմնել է պաշտոնական կոնգրեսիա՝ նստավայրը Քյոլնում, որը գլխավորում էր Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքջյանը: Նրա կողքին աշխատել են եւս հինգ հոգեւորականներ։ Բացի թեմից, Գերմանիայում կան նաև այլ միություններ և համայնքներ, որոշ մշակութային (մոտ 20) և կրոնական (մոտ 15): Սրանք վերջիններս ենթակա են Գերմանիայի հայոց թեմին, որը կազմակերպում է նրանց համագործակցությունը։ Մշակվել է թեմական ծրագիր՝ հիմնված Հայոց եկեղեցու կանոնական կանոնակարգի և ժողովրդավարական կառավարման վրա։

Գարեգին արք. Եպիսկոպոս է ձեռնադրվել 2019 թվականի մայիսի 12-ին։

թեմական մարմինները

Թեմի հիմնական մարմիններն են Թեմական Պատվիրակների Ժողովը (ԹԴՎ) և Թեմական Խորհրդակցական Խորհուրդը (ԹԲ)։ DDV-ն թեմի բարձրագույն խորհրդարանական և օրենսդիր մարմինն է։ Բոլոր ծխերն ունեն առնվազն մեկ և առավելագույնը տասը ընտրված աշխարհիկ պատվիրակներ։ Թիվը կախված է ծխականների թվից: Յուրաքանչյուր 50 անդամի համար ընտրվում է մեկ պատվիրակ։ ԴԴՎ-ի անդամ են նաև թեմի առաջնորդն ու հոգևորականները, սակայն հոգևորականները չեն կարող կազմել ընդհանուրի տասը տոկոսից ավելին։ Պատվիրակները ընտրվում են երեք տարի ժամկետով և կարող են վերընտրվել:

Թեմական ատեանը իր ութ աշխարհիկ անդամներով թեմի գործադիր մարմինն է։ Առաջնորդն իր պաշտոնի ուժով թեմական խորհրդատվական խորհրդի քվեարկող անդամ է։ Թեմական ատյանի անդամներն ընտրվում են ԴԴՎ-ի կողմից երեք տարի ժամկետով և կարող են վերընտրվել։ Թեմի առաջնորդը ԴԴՎ-ի և թեմական ատյանի պատվավոր ատենապետն է։

Տեղական մակարդակի միաբանությունները և դաշնային մակարդակում՝ թեմը Քրիստոնեական եկեղեցիների աշխատանքային խմբի (ACK) անդամներ են։ ACK-ը էկումենիկ հաստատություն է, որտեղ քննարկվում և խորհուրդ է տրվում կրոնական, եկեղեցական և սոցիալական հարցերի ու մարտահրավերների լայն տեսականի: Նա նաև կազմակերպում է համատեղ էկումենիկ ծառայություններ, կոնֆերանսներ և միջոցառումներ։

քահանա

Ծխական հովիվ Արևելյան Գերմանիայի և Բեռլինի համար

Ծխական քահանա Բադեն-Վյուրտեմբերգի համար

Ծխական քահանա Հեսսենում և հարավային Ռեյնլանդ-Պֆալցում

ծխական քահանա Բավարիայի համար

Հյուսիսային Գերմանիայի ծխական հովիվ

Քյոլնի և շրջակայքի ծխական քահանան

սարկավագներ

Արման սարկավագ Փիլիբոսյան
Մուրատ սարկաւագ Գաբարաճեան
Պետրոս սարկավագ Գարինյան
Գէորգ Բաբասիզ սրկ
Հակուբ սարկավագ Շահինյանը

Հարություն սարկավագ Կարագուլյան
Կարպիս սարկավագ Քարաքավաֆ
Սիմոն սարկավագ Հալքաջըօղլու
Գէորգ սարկաւագ Սէնյար
Սայաթ սարկավագ Բոյաջյան

Արա սարկավագ Օզնակասյան
Վահե Սարկավագ Թաշցիլար
Գրիգոր սարկավագ Գրիգորյան
Հեյկ սարկավագ Քոչարյանը
Ստեփանոս սարկավագ Յարութիւնեան
Ֆասկին սարկավագ Ղազարյան

ենթասարկավագներ

Արման Սուսլույան
Հաջիկ Բիլիբոզօղլու
Վարուժան Դեմիրջիօղլու
Հազարոս Գուլերյան

դոկտ թեոլ. Հաճիկ Գազեր
Քրիստափոր Պետիկյան
Ավետիս Գարինյան
Կարո Արոյան

բաժինները

Աջակցեք Գերմանիայի հայկական եկեղեցուն
և ձեր տեղական եկեղեցական համայնքը ձեր անդամավճարով:
Ակտիվացիր հիմա:

Մեր համայնքները

Հայկական Սուրբ Խաչ եկեղեցի
Lerchenberger Str. 48, 73035 GÖPPINGEN

Ծխական գրասենյակ & Փոստ.
Բադեն-Վյուրթեմբերգի հայ համայնք eV
Lerchenbergerstrasse 52, 73035 Goeppingen
Հեռ.՝ 07161/8084717; Ֆաքս՝ 07161/8084709
Փոստ՝ bw@neuwied.dakd.de
www.agbw.org

Հայ համայնք Բեբրա է.Վ
պարոն Ժարայիր Խաջո, ատենապետ
Դեպի ձկնորսի ֆերմա 13
36199 Rotenburg ad Fulda
Հեռ՝ 06623 3009539
փոստ՝ bebra@neuwied.dakd.de

Եկեղեցի: Epiphany եկեղեցի Vilsendorf
Vilsendorfer Strasse 230, 33739 Bielefeld

Հաղորդագրություն՝ Հայկական Համայնք Բիլեֆելդ eV
ք/կ Անայիթ Թուրանօղլու
Ennigerloherstr. 50, 59302 OELDE
Հեռ.՝ 02522/61484; Ֆաքս՝ 02522/8962036
Փոստ՝ bielefeld@neuwied.dakd.de
www.armenier-bielefeld.de

Եկեղեցի: Սուրբ Միքայելիս
Echternstr. 12, 38100 ԲՐՈՒՆՍՎԻԿ

Փոստ: Հայկական Համայնք Բրաունշվեյգ eV
պարոն Օհաննես ԳԱԼՈՒՍՏՅԱՆ
Im Emmerfeld 31, 38122 Braunschweig
Հեռ.՝ 0531/85137
փոստ՝ braunschweig@neuwied.dakd.de

եկեղեցի: Սուրբ Պիոս եկեղեցի
Willakedamm 6, 28259 BREMEN

Փոստ: Բրեմենի հայկական համայնք eV
Kirchhuchtinger Landstrasse 137, 28259 ԲՐԵՄԵՆ
Հեռ.՝ 0421/84001871
փոստ՝ bremen@neuwied.dakd.de

Փոստ: Ռուրի շրջանի հայ համայնք (Դույսբուրգ) eV
ք/կ պարոն Մաթևոս Դավթյան
Schlagelstr. 67, 46045 Օբերհաուզեն
Հեռ.0157/83454518
փոստ՝ duisburg@neuwied.dakd.de

Եկեղեցի: Ավետարան եկեղեցի
ծխական փողոց 5, 35435 Վետենբերգ

Փոստ: Հայ Համայնք Գիեսեն և Վ
գ/օ Աբրահամ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ
Schubertstr. 3, 35440 Լինդեն
Հեռ.՝ 06403/71197
փոստ՝ giessen@neuwied.dakd.de
www.a-rm.de

եկեղեցի: պատ.-հոլանդ եկեղեցի
French Allee, 63450 HANAU

Ծխական գրասենյակ & Փոստ.
Հայ Համայնք Հեսսեն eV
երկար փողոց 96-98, 63450 Հանաու
փոստ՝ hanau@neuwied.dakd.de
www.a-rm.de

եկեղեցի: Սուրբ Մարիա եկեղեցի
Heidenstrasse 1, 77694 KEHL

Փոստ: Հայ Համայնք Քեհլ ե.Վ
PO Box 1126, 77621 KEHL
Հեռ.՝ 07851/72821
փոստ՝ kehl@neuwied.dakd.de

Սուրբ Սահակ-Մեսրոպ հայկական եկեղեցի
Allensteinerstr. 5, 50735 Քյոլն

Փոստ: Քյոլնի հայկական համայնք eV
Allensteiner Str. 5, 50735 Քյոլն
Հեռ.՝ 0221/32018950
փոստ՝ koeln@neuwied.dakd.de
www.armenischegemeindekoeln.de

Եկեղեցի: Ալթմունսթեր եկեղեցի
Muensterstr. 25, 55116 MAINZ

Փոստ: Հայկական համայնք Mainz eV
ք/կ Պարոն Զավեն Ա.Ս.Ա
Goldbrunnengasse 7-9, 55116 Mainz
Հեռ.՝ 0176/3 254 53 05
փոստ՝ mainz@neuwied.dakd.de
www.a-rm.de

Եկեղեցի: Սուրբ Աննա
Damenstiftstr. 1, 80331 ՄՅՈՒՆԻԽ

Հաղորդագրություն՝ Մյունխենի հայկական համայնք eV
ք/կ Տիկին Սիլվա ՂՈԿԱՍ
Ichardinger Str. 45, 81671 Մյունխեն
Հեռ.՝ 089/68008180
փոստ՝ muenchen@neuwied.dakd.de

Եկեղեցի: Սուրբ Բոնիֆացիոս
Kurt-Schumacher-Str. 3, 56567 Neuwied

Փոստ: Հայկական համայնք Նոյվիդ էՎ
PO Box 130206, 56534 Neuwied
Հեռ.՝ 02632/934536
Փոստ՝ neuwied@neuwied.dakd.de

Եկեղեցի: Քրիստոս եկեղեցի
Siemensplatz 2, 90443 NUREMBERG

Փոստ: Նյուրնբերգի հայ համայնքը eV
ք/կ Տիկին դոկտ. Մարգարիտ ԱՍՍՈՅԱՆ-ԼԻՆԿ
Am Vogelherd 2, 91080 UTTENREUTH
Հեռ.՝ 09131/54429, ֆաքս՝ 09131/54677
փոստ՝ nuernberg@neuwied.dakd.de
www.armenier-nuernberg.de

Սուրբ Հարություն հայկական եկեղեցի
Alfred-Reinhardt-Str. 8, 06132 HALLE/SAALE

Փոստ: Սաքսոնիա-Անհալթ հայկական համայնք eV
Alfred-Reinhardt-Str. 8, 06132 HALLE/SAALE
Հեռ.՝ 0345/5163022; Ֆաքս՝ 0345/5163024
փոստ՝ halle@neuwied.dakd.de

Եկեղեցի: Լուիզենկիրխե
Gierkeplatz 4, 10585 BERLIN CHARLOT

Փոստ: Հայ եկեղեցական և մշակութային համայնք Բեռլինի eV
Բեհայմ փող. 22, 10585 ԲԵՌԼԻՆ
Հեռ.՝ 030/34508607/8; Ֆաքս՝ 030/34508609
փոստ՝ berlin@neuwied.dakd.de
www.armenierberlin.de

գրեք մեզ

Սխալ. Կոնտակտային ձևը չի գտնվել: